2001’de Arjantin’deki Ayaklanmaya Yataklık Eden Krizin Evrimi

0

Bu yazı Ocak 2002 tarihli KöZ Gazetesi 20. sayısında yayımlanmıştır.

10 Aralık 1999:

Devlet başkanı Fernando de la Rua işbaşı yaptı. İlk işi bir önceki başkan Menem’in izlediği ekonomik politikaları kötülemek ve yolsuzluğa karşı savaş açacağına yemin etmek oldu.

29 Mayıs 2000:

IMF’nin emirleri doğrultusunda bütçede kısıtlamalara gidildi. Bütçe 1 milyar dolar küçültüldü. Kısıtlama elbette emekçilere giden paydan yapılmıştı.

18 Aralık 2000:

Uluslararası finans çevreleri mükafat olarak Arjantin’e 40 milyar dolarlık bir yardım paketi sundu. Tabi ki emekçilere zırnık koklatmama koşuluyla

20 Mart 2001:

Bu sözümona yardımın yanlış kullanılmasına engel olmak için de, Kemal Derviş’in mesai arkadaşı, IMF memuru Cavallo, tekrar Arjantin’e dönüp ekonomi bakanı oldu. Bir doları bir pezoya eşitleme projesinin mimarlarından olan Cavallo’nun dönüşüyle birlikte IMF programı çok daha hızlı bir biçimde uygulanmaya başladı.

18 Temmuz 2001:

Cavollo IMF’nin istediği istikrar programını uygulamak için bütçeden 1,5 milyarlık bir kesintiye gitti. Arjantin’li emekçiler Cavallo’nun bu kararını alanlara çıkarak protesto etti. Bankalar, devlet daireleri kapandı, otoyollar emekçiler tarafından kesildi.

21 Ağustos 2001:

Arjantin’in borçlarını ödeyemeyeceğinden korkan IMF, sekiz milyarlık yeni bir “yardım paketi” hazırladı.

5 Aralık 2001:

Arjantin 132 milyar dolarlık dış borcunun faizini ödeyemeyecek duruma geldi. Bu kez IMF, bu borçları ödemesi için Arjantin’e gerekli olan 1,3 milyar dolarlık krediyi açmayı reddetti. Gerekçe Arjantin hükümetinin «popülist» bir politika izlemesiydi. IMF yetkililerine göre Arjantin devletinin masrafları azaltılmalıydı.

17 Aralık 2001:

Cavallo bütçeden dokuz milyar dolar kadar eksiltilebileceğini açıkladı. Kesintiler esas olarak kamu emekçilerinin ve emeklilerin maaşlarından yapılacaktı. Bu özellikle hükümeti destekleyen, dolayısıyla da IMF politikalarına destek veren peronistlerin kabul edebilecekleri bir şey değildi. Bir bakıma bu uygulama peronistlerin ve onların içli dışlı olduğu sendika bürokratlarının vb. “ekmeğiyle” oynamak olurdu. Onlar da seslerini yükseltmeye başladılar. Genel grev tehditleri genel grev uygulamaya evrildi.

19 Aralık 2001:

«Bıçak kemiğe dayandı» diyen Arjantinli emekçiler bu iklimden istifade ederek ayaklandı; hükümet sıkıyönetim ilan etti.

20 Aralık 2001:

Sıkıyönetim tutmadı, emekçilerle polis arasındaki çatışma şiddetlendi. Başkan de la Rua istifa edip başkanlık sarayından helikopterle kaçmak zorunda kaldı.

23 Aralık 2001:

Başkanlık koltuğuna davet edilen peronist Ramon Puerta buna razı olmayınca bir başka peronist, San Luis kentinin adı seks ve yolsuzluk skandallarıyla birlikte anılan belediye başkanı Adolfo Rodriguez Saa başkanlık koltuğuna oturtuldu. Ama Saa yeni yıla girerken peronistlerin kendisini yeteri kadar desteklemediğini belirterek istifa etti. Gözler yine Puerta’yı ararken, o bu kez sağlık bahanesiyle kapılarını kapattı.

Arjantin hakkında kısa kısa…

Yüzölçümü: 2 766 890 kilometrekare (Türkiye’nin yaklaşık dört katı)

Nüfusu: 37 384 816 (Türkiye’nin yarısından biraz fazla)

Nüfusun bileşimi: Çoğu İtalyan ve İspanyol asıllı olmak üzere %97’isi beyaz; beyazlarla karışmayan yerlilerin nüfus oranı ise yüzde 3.

Milli geliri: 285 milyar dolar

Kişi başına düşen milli geliri: 7695 dolar

İhracatı: 26,5 milyar dolar ( %24’ü Brezilya’ya, %21 Avrupa Birliği’ne, %11 ABD’ye)

İthalatı: 25,2 milyar dolar (%28’i ABD’den, %21’i Avrupa Birliği’nden, %21’i Brezilya’dan)

Resmi işgücü: 15 milyon

Resmi işsizlik oranı: %18

Resmi dili: İspanyolca

Paylaş